บางกะเจ้า หรือที่เรียกกันว่า กระเพาะหมู เป็นเกาะเทียมที่เกิดจากคุ้งแม่น้ำเจ้าพระยาโดยมีคลองลัดโพธิ์เชื่อมแม่น้ำทางทิศตะวันตก ในบางครั้งได้รับการขนานนามว่า “ปอดสีเขียว” โดยสถานที่ท่องเที่ยวบางกะเจ้าแห่งนี้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ตั้งอยู่ในอำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ 16 กม. ประกอบด้วย 6 ตำบล คือ ตำบลทรงคะนอง ตำบลบางกระสอบ ตำบลบางน้ำผึ้ง ตำบลบางยอ ตำบลบางกะเจ้า และตำบลบางกอบัว ทั้งนี้ บางกะเจ้าเป็นพื้นที่เกษตรกรรมที่มีประชากรอาศัยไม่หนาแน่นมาก ในช่วงปี พ.ศ. 2549 นิตยสาร ไทม์เอเชีย ฉบับ Best of Asia ได้ยกย่องให้บางกะเจ้าเป็นปอดกลางเมืองที่ดีที่สุดในเอเชีย ผู้คนที่มาบางกะเจ้ามักมาสัมผัสธรรมชาติและปั่นจักรยานชมวิว และมีการเปิดตลาดบางน้ำผึ้งในช่วงวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ และยังเป็นที่ตั้งของสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติศรีนครเขื่อนขันธ์ มีพื้นที่ประมาณ 200 กว่าไร่ และพิพิธภัณฑ์ปลากัดไทย
การพัฒนาแหล่งท่อเที่ยวบางกะเจ้า ได้รับการส่งเสริมสนับสนุนจากมูลนิธิชัยพัฒนา และ องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน(องค์การมหาชน) หรือ อพท. ร่วมมือกันเปิดเส้นทางนำเที่ยว 6 เส้นทาง “คุ้งบางกะเจ้า” สัมผัสวิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณี และธรรมชาติ พร้อมกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนใกล้กรุงฯ ภายใต้โครงการ “เที่ยวอย่างไรให้ยั่งยืน ตามศาสตร์พระราชา” ณ ตลาดเกษตรคุ้งบางกะเจ้า อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ โดยมี ดร.เตชพล ฐิตยารักษ์ รองเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา และ ทวีพงษ์ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน(องค์การมหาชน) หรือ อพท. ร่วมกับในภาคส่วนของจังหวัดสมุทรปราการได้ลงพื้นที่เพื่อติดตามความก้าวหน้าของคณะทำงานด้านการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และการบูรณาการการทำงานของคณะทำงานด้านต่าง ๆ ว่าปัจจุบันชุมชนทั้ง 6 ตำบลในคุ้งบางกะเจ้าสามารถขับเคลื่อนการท่องเที่ยวที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม หรือ Green Tourism เพื่อบรรลุเป้าหมายเดียวกันคือ พัฒนาพื้นที่แห่งนี้ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ยั่งยืน สร้างภูมิคุ้มกันพัฒนาชุมชน
จากจุดเริ่มการพัฒนาได้น้อมนำ พระราชดำรัส ในหลวง รัชกาลที่ 9 “ต้องระเบิดจากข้างใน” ซึ่งหมายถึงต้องมุ่งพัฒนาเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้คนและครอบครัวในชุมชนที่เข้าไปพัฒนาให้มีสภาพพร้อมที่จะรับการพัฒนาเสียก่อน แล้วจึงค่อยออกมาสู่สังคมภายนอก มิใช่การนำเอาความเจริญจากสังคมภายนอกเข้าไปหาชุมชนและหมู่บ้าน
ในส่วนของคณะทำงานด้านการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ซึ่งประกอบด้วยหน่วยงานจากหลายภาคส่วนได้ร่วมกันประชุมและมีความเห็นตรงกันให้นำรูปแบบการท่องเที่ยวโดยชุมชนเข้ามาพัฒนาให้กับชุมชนทั้ง 6 ตำบลในคุ้งบางกะเจ้า มีเป้าหมายเพื่ออนุรักษ์ฟื้นฟูความเป็นธรรมชาติควบคู่กับการพัฒนาการท่องเที่ยวพื้นที่คุ้งบางกระเจ้าให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวด้านธรรมชาติ วัฒนธรรม วิถีชีวิตชุมชนและแหล่งท่องเที่ยวด้านนันทนาการให้มีความยั่งยืน และการท่องเที่ยวโดยชุมชนนี้เองจะเป็นเครื่องมือที่จะช่วยสร้างและกระจายรายได้ให้กับชุมชน เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนคุ้งบางกะเจ้า โดยมีเป้าหมายที่จะร่วมกันฟื้นฟูและอนุรักษ์วิถีชีวิต ภูมิปัญญาท้องถิ่น ประเพณี ศิลปวัฒนธรรม และส่งผลให้เกิดการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้คงอยู่คู่กับชุมชนแห่งนี้
ดร.เตชพล ฐิตยารักษ์ กล่าวเปิดปาถกฐาว่า “ความโดดเด่นของพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าคือมีทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่อุดมสมบูรณ์ มีความหลากหลายทางชีวภาพ ความหลากหลายของศิลปวัฒนธรรม เชื้อชาติ ตลอดจนวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ การเข้ามาในพื้นที่นี้จึงเน้นเรื่องการพัฒนาคน พัฒนาชุมชนให้เข้มแข็ง เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันต่อความเปลี่ยนแปลงและการพัฒนาจากภายนอกที่จะเกิดขึ้นและเข้ามาในคุ้งแห่งนี้ในอนาคต เพื่อให้ชุมชนคุ้งบางกะเจ้าสามารถรักษาความสมดุลของชีวิตไม่ว่าจะเป็นด้านสังคม สิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจ”
ทวีพงษ์ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน(องค์การมหาชน) หรือ อพท. กล่าวว่า “จากภารกิจที่ อพท. ได้รับมอบหมายในปี 2561 ให้เตรียมประกาศพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าเป็นพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และ นำองค์ความรู้ด้านการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนไปพัฒนาให้กับ 6 ตำบลในพื้นที่คุ้งบางกะเจ้า โดยเน้นการทำงานอย่างบูรณาการความร่วมมือกับทุกหน่วยงาน การเปิดโอกาสให้ชุมชนเจ้าของพื้นที่ได้เข้ามามีส่วนร่วมตั้งแต่กระบวนการวางแผนไปถึงการร่วมรับรายได้”
อย่างไรก็ดี การเปิด 6 เส้นทางท่องเที่ยวโดยชุมชนทั้ง 6 ตำบลในคุ้งบางกระเจ้านี้ ถือเป็นการเตรียมพร้อมต้อนรับนักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบเที่ยวเมืองรองในแบบเข้าถึงวิถีชุมชนในวันเดียวได้อย่างครบครัน ซึ่งสถานที่ท่องเที่ยวทั้ง 6 แห่งนี้พร้อมแล้วที่จะเปิดบ้าน เปิดชุมชนต้อนรับนักท่องเที่ยวควบคู่ไปกับการรักษาอัตลักษณ์ท้องถิ่น สืบสานประเพณีและวัฒนธรรม ให้เกิดความยั่งยืนสืบไป รวมทั้งยังได้ท่องเที่ยวพื้นที่ที่มีการอนุรักษ์ให้เป็นพื้นที่สีเขียวเพื่อส่งต่อให้คนรุ่นต่อ ๆ ไปจะได้มุ่งเน้นให้เกิดการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ