กระทรวงพลังงาน และ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) มีภารกิจสำคัญในการจัดหาแหล่งผลิตไฟฟ้าโดยมีอัตราค่าไฟฟ้าที่เหมาะสมและมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด เพื่อรองรับความต้องการใช้ไฟฟ้า เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องทุกๆ ปี และให้เพียงพอต่อการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ อีกทางเลือกหนึ่งที่สำคัญ คือ การรับซื้อไฟฟ้าจากประเทศเพื่อนบ้านโดยรัฐบาลไทยได้ลงนามบันทึกความเข้าใจกับรัฐบาลประเทศเพื่อนบ้าน ได้แก่ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ราชอาณาจักรกัมพูชา และสาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อส่งเสริมการผลิตไฟฟ้าในประเทศเพื่อนบ้านสำหรับจำหน่ายให้ประเทศไทย
โดยในส่วนของโครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรี เป็นโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำแบบฝายน้ำล้น ตั้งอยู่บนแม่น้ำโขงในแขวงไซยะบุรี สปป.ลาว มีความยาวข้ามลำน้ำ 820 เมตร กำลังการผลิตติดตั้งรวม 1,285 เมกะวัตต์ สามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าได้ประมาณ 7,600 ล้านหน่วยต่อปี โครงการโรงไฟฟ้าแห่งนี้เริ่มก่อสร้างในปี พ.ศ. 2555 โดยเครื่องกำเนิดไฟฟ้า 7 เครื่อง ซึ่งเครื่องแต่ละเครื่องมีกำลังการผลิต 175 เมกะวัตต์ ผลิตไฟฟ้าส่งผ่านระบบส่งไฟฟ้าขนาด 500 กิโลโวลต์ เพื่อเชื่อมโยงกับระบบสายส่งของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ และส่งกลับมายังประเทศไทยที่อำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย จึงเป็นอีกหนึ่งโครงการที่จะผลิตพลังงานไฟฟ้าเพื่อจำหน่ายให้แก่ประเทศไทยภายใต้บันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาล สปป.ลาว
ทั้งนี้ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ มีเป้าหมายในการรับซื้อไฟฟ้าของโครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรีจากหน่วยแรก 175 เมกะวัตต์ หลังผ่านการทดสอบระบบการเดินเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ที่มี ดร.ศิริ จิระพงษ์พันธ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน พร้อมด้วย คำมะนี อินทิลาด รัฐมนตรีกระทรวงพลังงานและบ่อแร่ สปป.ลาว ได้ร่วมเป็นประธานในพิธีเปิดเดินเครื่องกำเนิดไฟฟ้าดังกล่าว ซึ่งกำหนดจะเร่งทยอยการผลิตติดตั้งให้ได้ 1,285 เมกะวัตต์ ภายในปี พ.ศ. 2562 นี้
สำหรับเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเครื่องที่ 1 นับเป็น 1 ใน 8 ของเครื่องกำเนิดไฟฟ้าของโครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรี ส่วนเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเครื่องที่ 8 มีกำลังการผลิต 60 เมกะวัตต์ ซึ่งจะผลิตและจ่ายไฟฟ้าเข้าสู่ระบบส่งไฟฟ้าขนาด 115 กิโลโวลต์ใน สปป.ลาว
ธนวัฒน์ ตรีวิศวเวทย์ กรรมการผู้จัดการบริษัท ซีเค พาวเวอร์ จำกัด (มหาชน) ผู้บริหารงานในโครงการไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรี กล่าวว่า “ขณะนี้ กฟผ.ได้รับซื้อไฟจากเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเครื่องที่ 1 ของโครงการฯ ภายหลังจากที่ กฟผ. อนุมัติการทดสอบระบบการเดินเครื่องกำเนิดไฟฟ้าในช่วง Unit Operation Period หรือ UOP โดยปัจจุบันโครงการไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรีมีความก้าวหน้ากว่า 98% และจะทยอยเปิดเดินเครื่องเพื่อขายไฟจากเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ผ่านการทดสอบระบบแล้วให้แก่ กฟผ.ได้ครบทั้ง 8 เครื่อง ภายในไตรมาส 4 ของปี พ.ศ. 2562 นี้ และเมื่อโครงการไซยะบุรีก่อสร้างแล้วเสร็จจะส่งพลังไฟฟ้าให้ประเทศไทยจำนวน 1,220 เมกะวัตต์ ที่จุดส่งมอบไฟฟ้าชายแดนไทย-ลาว เป็นระยะเวลา 29 ปี ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2562 เป็นต้นไป คิดเป็นพลังงานไฟฟ้าเฉลี่ยประมาณปีละ 6,929 ล้านหน่วย ทางโครงการฯ มีอัตราค่าไฟฟ้าคงที่ไม่เปลี่ยนแปลงตามราคาเชื้อเพลิงในตลาดโลก และยังเป็นอัตราค่าไฟฟ้าที่แข่งขันได้เมื่อเปรียบเทียบกับทางเลือกอื่นๆ”
จากภารกิจดังกล่าว นับว่าเป็นการซื้อไฟฟ้าจากประเทศเพื่อนบ้านที่ร่วมส่งเสริมความสัมพันธ์อันดีทางเศรษฐกิจและสังคมของทั้งสองประเทศ เพื่อให้เกิดความมั่นคงต่อระบบการผลิตไฟฟ้า อีกทั้งผู้พัฒนาโครงการฯ มีระบบการบริหารจัดการที่ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างดี เพราะได้ดำเนินการออบแบบโครงการฯ ตามแนวทางปฏิบัติของคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงอย่างเคร่งครัดเป็นสำคัญในการรักษาสิ่งแวดล้อม
Source: นิตยสาร Green Network ฉบับที่ 93 พฤษภาคม-มิถุนายน 2562 คอลัมน์ GREEN Scoop โดย กองบรรณาธิการ