การท่องเที่ยวชุมชนกลายเป็นหนึ่งในเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากของประเทศ โดยเฉพาะในยุคที่ภาคธุรกิจและสังคมต่างให้ความสำคัญกับความยั่งยืน ทั้งด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล (ESG) โดยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้ร่วมกับพันธมิตรหลากหลายภาคส่วน เปิดตัวโครงการ “Village to the World #SustainableAgenda” อย่างเป็นทางการ ณ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย สร้างจุดเปลี่ยนสำคัญที่หลอมรวม “ตลาดทุน – ชุมชน – บริษัทจดทะเบียน” เข้าด้วยกัน เพื่อยกระดับชุมชนท่องเที่ยวให้เป็นเวทีของความยั่งยืนที่จับต้องได้ และสอดรับกับเป้าหมายของภาคธุรกิจไทยในระดับสากล
ฐาปนีย์ เกียรติไพบูลย์ ผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) เปิดเผยว่า ททท. ตั้งใจผลักดันโครงการ Village to the World เพื่อสร้างความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ระหว่างบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์และชุมชนท่องเที่ยวต้นแบบ ภายใต้แนวคิด “ESG Partnership for Impact” ซึ่งเป็นครั้งแรกที่ภาคการท่องเที่ยวและตลาดทุนมาร่วมกันขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงในระดับโครงสร้างอย่างจริงจัง ผ่านการสร้างกลไกการลงทุนที่ให้ผลตอบแทนทั้งด้านธุรกิจและสังคม โดยมุ่งยกระดับการท่องเที่ยวชุมชนจากกิจกรรม CSR สู่พลังขับเคลื่อนความยั่งยืนตลอดห่วงโซ่คุณค่า ช่วยกระจายรายได้ พัฒนาคุณภาพชีวิต และเชื่อมโยงภาคธุรกิจกับสังคมไทยอย่างมีคุณภาพ
ทั้งนี้ “ชุมชน” ไม่ใช่แค่ปลายทางของนักท่องเที่ยว แต่คือ “เวทีของ ESG ที่มีชีวิต” เป็นพื้นที่จริงที่ภาคธุรกิจสามารถลงมือทำและเติบโตไปพร้อมกับคนในพื้นที่ โดยตั้งเป้าให้การท่องเที่ยว “ทิ้งสิ่งดีๆ” ให้กับชุมชน และส่งเสริมให้ชุมชนเป็นพลังงานทางเศรษฐกิจตามแนวทาง SDGs พร้อมเปิดโอกาสให้ 7 ชุมชนตัวอย่าง ร่วมเป็นพาร์ทเนอร์กับบริษัทจดทะเบียน เพื่อแสดงให้เห็นถึงความสำเร็จที่จับต้องได้ ทั้งในด้านความยั่งยืนและการพัฒนาเศรษฐกิจ พร้อมวางเป้าให้มีการเตรียมความพร้อมมากกว่า 3,000 ชุมชนทั่วประเทศ ซึ่ง 7 ชุมชนนี้จะทำหน้าที่เป็น “สัญลักษณ์ของความยั่งยืน” ที่สามารถต่อยอดไปสู่ตลาดนักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างชาติได้อย่างมีประสิทธิภาพ
“ททท. ยังตั้งเป้าเพิ่มสัดส่วนการท่องเที่ยวในเมืองรองหรือเมืองน่าเที่ยวจาก 25% เป็น 30% ภายในปีนี้ โดยมีแนวโน้มขยายตัวต่อเนื่องตามความพร้อมของแต่ละพื้นที่ จากรากฐานเดิมที่เริ่มวางไว้ตั้งแต่ปี 2559 ภายใต้แนวคิด “Local to Local” เน้นการขายประสบการณ์ผ่านการท่องเที่ยวชุมชน ซึ่งได้กลายเป็นจุดขายที่มีเสน่ห์ของไทยในสายตานักท่องเที่ยวต่างชาติ ทั้งในมิติของอาหาร สินค้าโอท็อป เทศกาลประเพณี และ Soft Power อื่นๆ ที่กระจายรายได้และสร้างความภาคภูมิใจให้คนในท้องถิ่นอย่างแท้จริง”
ดร.ศรพล ตุลยะเสถียร หัวหน้าสายงานวางแผนกลยุทธ์องค์กรและโครงการกลยุทธ์ หัวหน้าสายงานพัฒนาความยั่งยืนตลาดทุน และหัวหน้ากลุ่มงานกลยุทธ์องค์กร ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย กล่าวว่า โครงการนี้นับ ‘ก้าวแรก’ ของการเชื่อมโยงภาคตลาดทุนเข้ากับการพัฒนาชุมชนอย่างแท้จริง และนี่คือความร่วมมือรูปธรรม ระหว่างภาคท่องเที่ยว ตลาดทุน และชุมชน ภายใต้เป้าหมายสำคัญในการเปลี่ยนบทบาทของชุมชนจาก ‘ผู้ให้บริการ’ สู่ ‘พาร์ทเนอร์เชิงกลยุทธ์’ ของภาคธุรกิจ โดยนำกรอบ ESG มาใช้พัฒนาโมเดลความร่วมมือแบบ Win–Win ที่สร้างผลลัพธ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมได้อย่างแท้จริง”
โครงการฯ ได้เป็นศูนย์กลางในประสานความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนท้องถิ่น โดยมีการจับคู่ “บริษัทจดทะเบียน – ชุมชน” อย่างมีเป้าหมายภายใต้กรอบ ESG เพื่อร่วมพัฒนาและขับเคลื่อนพื้นที่นำร่องใน 5 จังหวัดนำร่อง ได้แก่
- จ.ลำปาง: กรมส่งเสริมวัฒนธรรมและไทยแอร์เอเชีย พัฒนาชุมชนท่ามะโอและปงสนุก ออกแบบเส้นทางท่องเที่ยวโดยชุมชน พร้อมส่งเสริมการเปิดเผยข้อมูลวัฒนธรรมตามแนวทาง UNESCO
- จ.ชลบุรี: แอสเสท เวิรด์ คอร์ป และโรงแรม MELIÁ ร่วมกับวิสาหกิจชุมชน พัฒนาการจัดการขยะและสิ่งแวดล้อมเชิงสร้างสรรค์
- จ.เชียงใหม่: AIS ร่วมเสริมทักษะดิจิทัลแก่ชุมชนแม่สูนน้อยและดอยเวียง เพื่อการประชาสัมพันธ์ท่องเที่ยวและความปลอดภัยบนโลกออนไลน์
- จ.น่าน: SCG โดย Yournique พัฒนาชุมชนป่าแลวหลวง ด้วยแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนและการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ
- จ.พิษณุโลก: BAFS จับมือชุมชนบ้านมุงเหนือ ยกระดับผลิตภัณฑ์เกษตร บริการท่องเที่ยว และมาตรฐานความปลอดภัย
“ความยั่งยืนเป็นเรื่องที่หลายบริษัทในตลาดหลักทรัพย์คำนึงถึง การที่เรามาร่วมมือกันสามารถทำให้รวมพลังกันง่าย หวังว่าในปีถัดไปจะมีความร่วมมือที่มากขึ้น นอกจากนี้บริษัทในตลาดหลักทรัพย์ยังมีความเชี่ยวชาญที่ทำให้เราไปช่วยยกระดับถ่ายทอดข้อมูลให้กับชุมชน เช่น การจัดการคาร์บอน หรือทำการตลาด ซึ่งทำให้การลงทุนมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น จากกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมและเอสซีจี” ดร.ศรพล กล่าว
สันติสุข คล่องใช้ยา ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร สายการบินแอร์เอเชีย กล่าวว่า บทบาทของสายการบินไม่ได้มีเพียงแค่การพาผู้โดยสารจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งเท่านั้น แต่ยังมีส่วนสำคัญในการกระตุ้นเศรษฐกิจของพื้นที่ปลายทาง โดยเฉพาะเมื่อสามารถเชื่อมโยงนักท่องเที่ยวให้เข้าถึงและสัมผัสกับวิถีชีวิตของชุมชนได้อย่างลึกซึ้ง หนึ่งในแนวทางที่แอร์เอเชียใช้คือการสนับสนุนการท่องเที่ยวชุมชน ซึ่งเริ่มต้นมาตั้งแต่ปี 2560 ผ่านโครงการนำร่องในชุมชนผาหมี จ.เชียงราย และเกาะกลาง จ.กระบี่ โดยนอกจากจะส่งเสริมการเดินทางของนักท่องเที่ยวแล้ว ยังมีการส่งทีมงานผู้เชี่ยวชาญจากแอร์เอเชียเข้าไปช่วยถ่ายทอดความรู้ด้านความปลอดภัย สุขอนามัย และการตลาด เพื่อยกระดับการท่องเที่ยวให้ได้มาตรฐานและเกิดประโยชน์ต่อชุมชนในระยะยาว
ในปีนี้ แอร์เอเชียกลับมาเดินหน้าขยายโครงการสนับสนุนการท่องเที่ยวชุมชนอีกครั้ง โดยจับมือกับพันธมิตรภายใต้โครงการ Village to the World เพื่อเสริมความแข็งแกร่งในการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยเลือก จังหวัดลำปาง เป็นจังหวัดนำร่องในการส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนเชิงวัฒนธรรม ผ่านความร่วมมือกับชุมชนท้องถิ่น เช่น ชุมชนท่ามะโอและปงสนุก ซึ่งมีศักยภาพทั้งด้านประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สามารถนำมาต่อยอดเป็นจุดขายด้านการท่องเที่ยวได้อย่างมีเอกลักษณ์ แอร์เอเชียเชื่อว่าการเดินทางที่เชื่อมโยงกับชุมชนไม่เพียงส่งเสริมเศรษฐกิจ แต่ยังเป็นสะพานเชื่อมใจระหว่างนักท่องเที่ยวและคนในพื้นที่ได้อย่างยั่งยืน