ช่วงนี้หลายคนคงทำงานจากที่บ้าน และหลายๆคนคงเลือกใช้บริการสั่งสินค้า และอาหารผ่านช่องทางออนไลน์กันมากขึ้น แล้วทราบไหมว่าในช่วงที่มีการล็อกดาวน์ (lockdown) ให้ทำงานที่บ้าน (work from home) ได้ก่อให้เกิดขยะปริมาณมหาศาล
“ขยะพลาสติกพุ่งกว่า 60 % ในช่วงโควิด -19” “การบริการอาหารในรูปแบบเดลิเวอรี่ (Food delivery) เริ่มเติบโตมาแล้วระยะหนึ่ง พร้อมๆ กับการ เติบโตของระบบ Online Shopping ซึ่งมีการขยายตัวชัดเจนมาตั้งแต่ 2-3 ปีที่ผ่านมา ในกรุงเทพและปริมลฑล รวมทั้งเมืองใหญ่ต่างๆ เนื่องจากผู้บริโภคต้องการความสะดวกสบายมากขึ้น จากความก้าวหน้าด้าน เทคโนโลยี และการเดินทางที่ไม่สะดวก ก่อนหน้านี้ มีการคาดกันว่าจะเติบโตประมาณในสถานการณ์ปกติปีละ 10 -20 % แต่ในช่วงโควิด-19 และการประกาศภาวะฉุกเฉินในเดือนมีนาคมและเมษายน 2563 นั้นได้มีการเติบโตมากว่า 300%”…รายงานจากมูลนิธิสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (ม.ส.ท.) http://www.tei.or.th/th/blog_detail.php?blog_id=51
การแก้ปัญหาขยะพลาสติก นอกจาการมุ่ง “ลด ละ เลิก” การสร้างแล้ว การหาวัสดุทดแทนที่ใช้งานได้ดี และสามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติโดยไม่สร้างมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม เป็นอีกหนึ่งวิธีที่สามารถทำได้ ซึ่งในปี 2000 มีการออกมาตราฐาน European EN 13432 (ครอบคลุมประเภทบรรจุภัณฑ์ทั้งหมด) ซึ่งเป็นที่ยอมรับและใช้ในสหภาพยุโรป ส่วนภูมิภาคอเมริกาเหนือใช้มาตรฐาน ASTM D6400 และ D6868 แต่การทดสอบตามมาตรฐานดังกล่าว มีความซับซ้อน มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง และต้องเป็นผู้มีประสบการณ์ที่มีความรู้เพียงพอเกี่ยวกับมาตรฐาน หรือต้องพึ่งพาซัพพลายเออร์อย่างมากเพื่อยืนยันคุณสมบัติของวัตถุดิบว่าได้ตามมาตรฐานดังกล่าว ในหลายกรณีจึงมีการอ้างถึงหน่วยงานรับรอง (Certified Body) เช่น TUV Rheinland/DinCertco, BPI หรือ TUV Austria ให้ตรวจสอบองค์ประกอบของผลิตภัณฑ์บรรจุภัณฑ์ในเรื่องการย่อยสลาย หน่วยงานที่ให้การรับรอง (Certified Body) จะออกเครื่องหมาย “OK Compost” เพื่อใช้ในการรับรองว่า สินค้าบรรจุภัณฑ์นั้นๆ มีส่วนประกอบทั้งหมดในบรรจุภัณฑ์ รวมถึงหมึก สารเคลือบ และกาว (ถ้ามี) เป็นไปตามข้อกำหนดการย่อยสลาย ตราสัญญาลักษณ์ดังกล่าวแบ่งออกเป็นสองประเภทตามเงื่อนไขการย่อยสลายที่แตกต่างกัน ได้แก่
1) OK Compost Industrial, EN 13432 เป็นมาตรฐานสำหรับบรรจุภัณฑ์ และองค์ประกอบในบรรจุภัณฑ์ ที่สามารถย่อยสลายได้ในโรงงานย่อยสลายทางอุตสาหกรรม (Industrial Composting Facility) ที่อุณหภูมิ ระหว่าง 45-80 °C ในการย่อยสลายแบบ thermophilic
2) OK Compose Home เป็นมาตรฐานที่สูงกว่า เนื่องจากกระบวนการย่อยสลายขยะจากครัวเรือนใช้วิธีทางธรรมชาติ เช่น ฝังดิน จึงต้องสามารถย่อยสลายได้ง่ายกว่า และไม่ปล่อยของเสียออกสู่สิ่งแวดล้อม ดังนั้นบรรจุภัณฑ์ และองค์ประกอบ จึงจำเป็นต้องย่อยสลายได้ที่อุณหภูมิ ระหว่าง 15 ถึง 45 °C ในการย่อยสลายแบบ Mesophilic
ผู้ประกอบการจึงควรพิจารณาตรารับรองที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์และตลาดเป้าหมายของผลิตภัณฑ์
บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายได้คืออะไร What is compostable Packaging?
บรรจุภัณฑ์ย่อยสลายได้ หมายถึง บรรจุภัณฑ์ที่สามารถย่อยสลาย (compostable) ได้ภายใต้สภาวะที่ควบคุม ซึ่งต่างจากกระบวนการย่อยสลายทางชีวภาพทั่วไป (biodegradable) ที่ไม่มีการควบคุมสภาวะ ในแต่ละภูมิภาคอาจมีกรอบการกำกับดูแลเฉพาะที่แตกต่างกัน แต่โดยทั่วไปเกณฑ์และการควบคุมจะคล้ายคลึงกันเพื่อให้มั่นใจว่าเกิดการย่อยสลายสมบูรณ์ และไม่มีสารปนเปื้อนลงสู่ธรรมชาติ บรรจุภัณฑ์เป็นผลิตภัณฑ์ทีมีองค์ประกอบต่างๆมากมายไม่ว่าจะเป็นวัสดุพิมพ์ (Substrate) หมึกพิมพ์ (ink) สารเคลือบ (Varnish) และอื่นๆ ตัวบรจุภัณฑ์รวมถึงองค์ประกอบทุกชนิดต้องเป็นไปตามเกณฑ์และการควบคุมดังกล่าวโดยไม่มีข้อยกเว้น
หมึกพิพม์ย่อยสลายได้ หมึกพิมพ์เป็นส่วนผสมของสารเคมี เช่น เรซิน ผงสี สารเติมแต่งและตัวทำละลาย วัตถุดิบเหล่านี้ส่วนใหญ่มาจากปิโตรเลียมซึ่งมีคุณสมบัติทางเคมีไม่สามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ ดังนั้นโดยทั่วไปหมึกพิมพ์จึงไม่สามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม มาตรฐานยุโรป EN 13432 อนุญาตให้บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายได้ มีผลิตภัณฑ์ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ในปริมาณไม่เกิน 5% ของน้ำหนักทั้งหมดของบรรจุภัณฑ์ โดยผลิตภัณฑ์ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้จะต้องไม่ส่งผลต่อคุณภาพของสารที่ย่อยสลายออกมาในขั้นสุดท้าย และเราต้องไม่มองข้ามความจริงที่สารที่ย่อยสลายออกมาจะใช้เป็นปุ๋ยในการเกษตร จะลงสู่ดิน ดังนั้นสารย่อยสลายจากบรรจุภัณฑ์เหล่านั้นต้องไม่ขัดขวางการเจริญเติบโตของพืช และไม่สะสมในพืช เพราะปลายทางของพืชเหล่านั้นอาจจะมาสู่ผู้บริโภค ด้วยเหตุผลดังกล่าวจึงมีข้อกำหนดอย่างเคร่งครัดเกี่ยวกับองค์ประกอบทางเคมีของหมึกพิมพ์ ทางกลุ่มบริษัท DIC Corporation ตระหนักถึงความสำคัญเรื่องนี้ จึงได้พัฒนาและออกแบบผลิตภัณฑ์หมึก (Inks) สารเคลือบชนิดพิเศษ (Functional Coating) กาว (Adhesive) ที่เป็นไปตามมาตรฐาน EN 13432 และได้รับตรารับรอง “OK Compost” จาก TUV Austria
แม้ว่าปัจจุบันในประเทศไทยยังไม่มีมาตรฐานตัวนี้ และยังไม่มีการบังคับใช้ แต่ในสหภาพยุโรปหลายประเทศมีความตื่นตัวด้านปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก ทั้งระดับนโยบาย ภาครัฐ ผู้ประกอบการ และแม้แต่ผู้บริโภคเอง ต่างมุ่งเน้นเลือกใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การพิจารณาเลือกใช้วัตถุดิบที่ย่อยสลายที่เป็นไปตามข้อกำหนด จึงเป็นโอกาสที่ผู้ประกอบการไทยจะสามารถส่งออกผลิตภัณฑ์สู่ประเทศในสหภาพยุโรปและยังเป็นการเพิ่มโอกาสทางการตลาดให้กับสินค้าอีกด้วย แม้ว่าการใช้ผลิตภัณฑ์ดังกล่างจะส่งผลกระทบให้มีต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น แต่ผู้บริโภคเข้าใจและยอมจ่ายในราคาที่สูงขึ้นเช่นกัน