ถุงน้ำดีเป็นอวัยวะหนึ่งของร่างกายในระบบย่อยอาหาร อยู่บริเวณชายโครงข้างขวาของทรวงอก อยู่ส่วนล่างติดกับตับ ทำหน้าที่ผลิตน้ำดีร่วมกับน้ำย่อยจากตับเพื่อส่งต่อไปยังส่วนปลายของกระเพาะอาหารช่วยย่อยอาหาร และช่วยการดูดซึมอาหารที่ย่อยแล้วเข้าสู่ลำไส้เล็กเพื่อส่งต่อสารอาหารต่างๆเข้าสู่ร่างกายให้เกิดประโยชน์ต่อร่างกาย
การรับประทานอาหารในชีวิตประจำวัน ย่อมมีสารปนเปื้อนจากอาหารหรือน้ำดื่มรวมถึงเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกาย และผ่านมายังระบบย่อยอาหาร ถุงน้ำดีมีหน้าที่สกัดและต่อต้านสารพิษต่างๆเหล่านั้นร่วมกับการทำหน้าที่ของตับ สารพิษต่างๆที่มีผลกระทบต่อถุงน้ำดีคือไขมันและสารปนเปื้อนอื่นๆที่มากับอาหาร เช่น สารเคมีในผัก ผลไม้ ที่มาจากปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง สารกันบูด และผงชูรส รวมถึงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น มีผลกระทบต่อการทำงานและโครงสร้างของถุงน้ำดี สารพิษต่างๆเหล่านี้ หากย่อยสลายไม่หมดเกิดการตกค้างในถุงน้ำดีสะสมนานๆก่อให้เป็นนิ่วในถุงน้ำดี และหากมีการติดเชื้อหรือเชื้อโรคทำปฏิกิริยาร่วมด้วย อาจเกิดภาวะถุงน้ำดีอักเสบร่วมด้วย ดังนั้นผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องนิ่วในถุงน้ำดี จึงมักมีถุงน้ำดีอักเสบร่วมด้วย
อาการ ที่แสดงออกให้รู้ว่ามีนิ่วในถุงน้ำดี หากเป็นในระยะเริ่มแรกมีอาการท้องอืด แน่นท้อง อึดอัดบริเวณช่องท้องใกล้ชายโครงด้านขวา หากอาการรุนแรงมากขึ้น มีอาการจุกเสียด รวมถึงปวดท้องบริเวณชายโครงด้านขวา และกดด้วยมือต่อบริเวณดังกล่าวมีอาการปวดมากขึ้น เมื่อได้พบแพทย์และตรวจวินิจฉัย หากยังไม่รุนแรงและก้อนนิ่วมีขนาดเล็กและยังไม่พบการอักเสบของถุงน้ำดี แพทย์อาจให้การรักษาด้วยยา และแนะนำข้อปฏิบัติตัว และให้ติดตามการตรวจเป็นระยะ หากอาการรุนแรงมากขึ้นและพบว่าก้อนนิ่วมีขนาดโตขึ้นแพทย์จะรักษาด้วยการผ่าตัดต่อไป โดยผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออก ผู้ป่วยสามารถมีชีวิติยู่อย่างปลอดภัยโดยไม่มีถุงน้ำดีได้ ติดตามการรักษาและปฏิบัติตัวให้ถูกต้องต่อเนื่องและใช้ชีวิตตามปกติ
การป้องกัน มิให้เกิดนิ่วในถุงน้ำดีและป้องกันการอักเสบของถุงน้ำดี ระมัดระวังในเรื่องของอาหารและน้ำดื่ม คำนึงถึงความสะอาด สด ใหม่ และปรุงสุกของอาหารรับประทานอาหารในปริมาณที่อิ่มพอดี ระมัดระวังอาหารหวาน มัน เค็ม โดยเฉพาะอาหารที่มันจัดต้องควบคุม ดื่มน้ำที่สะอาดวันละ 6-8 แก้ว (ลิตร) และไม่อั้นปัสสาวะ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ขับถ่ายปกติไม่ปล่อยให้ท้องผูก พักผ่อนให้เพียงพอ และอารมณ์แจ่มใส ไม่กังวลหรือเครียดกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งเกินไป หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หากปฏิบัติตัวได้อย่างต่อเนื่อง ร่างกายจะห่างไกลจากนิ่วในถุงน้ำดี ชีวิตมีสุข
ที่มา: หมอโฆษิต