ปัจจุบันขยะพลาสติกได้กลายเป็นปัญหาใหญ่ระดับโลก จากจำนวนขยะพลาสติกกว่า 350 ล้านตันต่อปี พลาสติกที่ได้รับการรีไซเคิลในแต่ละปีมีเพียงบางส่วนเท่านั้น ด้วยเหตุนี้โลกจึงเผชิญกับวิกฤตมลพิษพลาสติกในห่วงโซ่อาหาร ขณะที่ทั่วโลกให้ความสำคัญกับความรับผิดชอบต่อสังคมด้านสิ่งแวดล้อม องค์กรต่างๆ จึงตั้งเป้าหมายสู่การใช้พลาสติกใหม่ในธุรกิจเป็นศูนย์ (Plastic Neutrality) เพื่อร่วมแก้ปัญหาระดับโลกที่ทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ องค์กรเพื่อสังคม “Second Life” พร้อมเข้ามาช่วยเหลือธุรกิจและบริษัทต่างๆ ให้จัดการขยะพลาสติกและลดการใช้พลาสติกให้เป็นศูนย์ได้ พร้อมตั้งเป้ารีไซเคิลขยะให้ได้ถึง 50,000 ตันภายในปี พ.ศ. 2570
Second Life เป็นกิจการเพื่อสังคมหรือ Social Enterprise ที่ก่อตั้งขึ้นโดย ทริสตอง เลอโคมต์ ผู้ก่อตั้ง Pur Project ร่วมกับมาติลด์และแบร์ทร็อง โตมาส์ สองผู้ก่อตั้งแบรนด์ความงามสัญชาติฝรั่งเศสอย่าง Caudalie องค์กร Second Life ดำเนินงานด้านการเก็บพลาสติกและรีไซเคิลขยะพลาสติกในทะเล โครงการส่วนใหญ่อยู่ดำเนินการในทะเลไทย ซึ่งรวมถึงจังหวัดระนอง กระบี่ และเกาะบาหลีในอินโดนีเซีย Second Life ช่วยองค์กรบรรลุเป้าหมายการลดขยะพลาสติกเป็นศูนย์ด้วยการเก็บรวบรวมและรีไซเคิลขยะพลาสติกในปริมาณที่เท่ากับจำนวนพลาสติกที่ธุรกิจต้องใช้ขายและกำจัด ช่วยให้องค์กรที่มีพันธกิจด้านการลดการใช้พลาสติกเป็นศูนย์ สามารถลดฟุตพริ้นท์พลาสติกได้อย่างเป็นรูปธรรม นอกจากนี้ธุรกิจต่างๆ ยังสามารถซื้อพลาสติกเครดิตด้วยการเป็นผู้สนับสนุนทุนการรีไซเคิลขยะพลาสติกที่ตกค้างอยู่ในสิ่งแวดล้อมอีกด้วย
จุดเริ่มต้นขององค์กร Second Life เกิดขึ้นเมื่อแบรนด์ความงามฝรั่งเศส Caudalie แสดงความรับผิดชอบต่อพลาสติก 600 ตัน ที่ธุรกิจต้องใช้ในการผลิตสินค้าต่อปี ปัจจุบัน Second Life ได้เก็บและรีไซเคิลขยะพลาสติกไปแล้วกว่า 2 ล้านกิโลกรัม ในนามของแบรนด์มากมาย อาทิ Caudalie MARS Clarins และอื่นๆ เพื่อช่วยแบรนด์สร้างความยั่งยืนจากการใช้พลาสติกและสนับสนุนโครงการริเริ่มเพื่อสิ่งแวดล้อม เช่น โครงการ 100% Plastic Collect ของ Caudalie เป็นต้น ในปีพ.ศ. 2566 องค์กร Second Life มีศักยภาพที่จะเก็บและรีไซเคิลพลาสติกได้ถึง 5,000–8,000 ตัน หากได้รับการสนับสนุนจากพาร์ทเนอร์และลูกค้า โดยองค์กรตั้งเป้ารีไซเคิลขยะให้ได้ถึง 50,000 ตันภายในปีพ.ศ. 2570
กวิน สุภัทรวณิชย์ ผู้จัดการโปรแกรมของ Second Life อธิบายว่า “โปรเจ็กต์เศรษฐกิจหมุนเวียนมีเป้าหมายที่แน่วแน่ชัดเจนคือ เก็บรวบรวม รีไซเคิล และนำขยะพลาสติกที่เกลื่อนโลกกลับมาใช้ใหม่ ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่ปล่อยมลพิษสู่ทะเลมากที่สุดในโลก พบว่าชายหาดบางแห่งเต็มไปด้วยขยะมากมาย ทั้งขวดน้ำ ถุงพลาสติก กล่องนม รองเท้าแตะ แปรงสีฟัน และไฟแช็ค โดยขยะจำนวนมากลอยมาจากทะเล โมเดลเศรษฐกิจหมุนเวียนนี้จะทำการจ้างให้คนหลายร้อยคนไปเก็บขยะและทำการรีไซเคิล ซึ่งสามารถทำเป็นอาชีพหรือสร้างรายได้เสริมให้คนในชุมชน ในตอนนี้เรามีผู้เก็บขยะในโครงการกว่า 150 คน โดยเราจะนำขยะพลาสติกมูลค่าสูงอย่าง PET ไปรีไซเคิลเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ส่วนขยะที่ไม่ได้มีมูลค่ามากและรีไซเคิลไม่ได้จะนำไปย่อยเป็นชิ้นเล็กๆ และนำเปลี่ยนเป็นเชื้อเพลิงขยะ (Refuse Derived Fuel) เพื่อนำไปผลิตไฟฟ้าหรือใช้ในกระบวนการผลิตซีเมนต์”
แนวทางในการช่วยแบรนด์บรรลุการใช้พลาสติกเป็นศูนย์ของ Second Life ได้รับความสนใจอย่างมากจากแบรนด์อุปโภคบริโภค เครื่องสำอางและความงาม ไปจนถึงบริษัทน้ำมันและปิโตรเลียมทั้งในไทยและต่างชาติ ปัจจุบัน พันธมิตรหลักของ Second Life คือ บริษัท มาร์ส เพ็ทแคร์ (ประเทศไทย) จำกัด (MARS) ได้ร่วมกับ Second Life เพื่อเก็บรวบรวมและรีไซเคิลขยะพลาสติกมูลค่าต่ำบนพื้นดิน นอกจากนี้ Second Life ยังได้ร่วมมือกับแอปพลิเคชันของ Swaprecycling.com ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถส่งขยะเหลือทิ้งมูลค่าต่ำ เช่น บรรจุภัณฑ์อาหารที่ทำความสะอาดแล้วและถุงพลาสติกจากทั่วประเทศ เพื่อนำไปรีไซเคิลและรับคะแนนเครดิตได้
Second Life พร้อมสนับสนุนบริษัทในการชดเชยการใช้และการผลิตพลาสติก ด้วยการให้บริษัทสนับสนุนเงินทุนในซัพพลายเชนของการรีไซเคิลพลาสติกในทะเล ผ่านเครือข่ายการรีไซเคิลของ Second Life (ซึ่งเป็นทีมงานในโครงการและชุมชนท้องถิ่น) ในพื้นที่ภาคใต้ของไทย การช่วยเหลือและให้เงินสนับสนุนของบริษัทเหล่านี้จะช่วยขับเคลื่อนการเก็บขยะพลาสติกในทะเลที่มีค่าใช้จ่ายในการดำเนินการสูง ตลอดจนสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการรีไซเคิลพลาสติกให้กลับมาใช้ประโยชน์ได้บนภาคพื้นดินอีกด้วย
การชดเชยการปล่อยพลาสติกฟุตปริ้นท์ช่วยให้แบรนด์และองค์กรสามารถรับผิดชอบต่อปริมาณพลาสติกที่ผลิตมากขึ้น ทั้งยังเป็นก้าวสำคัญสำหรับองค์กรในการตั้งเป้าหมายสู่ความยั่งยืนจากพลาสติกที่ใช้ในซัพพลายเชน อย่างไรก็ตาม หากแบรนด์ไม่สามารถลดการใช้พลาสติกผ่านการชดเชยปริมาณพลาสติกที่ใช้ได้ ก็สามารถดำเนินงานเพื่อบรรลุเป้าหมายด้านความยั่งยืนอื่นๆ พร้อมประชาสัมพันธ์โครงการกับลูกค้าของตนได้ด้วย โครงการชดเชยการปล่อยพลาสติกฟุตปริ้นท์ในลักษณะนี้อาศัยงบประมาณที่ไม่มากเมื่อเทียบกับการดำเนินงานอื่นๆ (การเก็บขยะพลาสติก 1 กิโลกรัม จะใช้เงินทุน 20 บาท) โดยสามารถปรับงบประมาณได้ตามฟุตพริ้นท์ที่เกิดขึ้นในแต่ละปีได้
องค์กรจะได้คะแนนเครดิตพลาสติก 1 คะแนน เมื่อมีการเก็บหรือรีไซเคิลพลาสติกครบ 1 ตัน โดย Second Life พร้อมออกหลักฐานภาพถ่ายจากการส่งมอบและผู้เก็บพลาสติกทุกรายก็มีรายชื่ออยู่ในระบบของ Second Life เครดิตได้รับการรับรองจากผู้ตรวจสอบภายนอกที่จะตรวจสอบความถูกต้องของปริมาณและกระบวนการดำเนินงานที่เหมาะสมภายใต้มาตรฐานการลดขยะพลาสติกของ Verra ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรที่ดำเนินโปรแกรมออกเครดิตคาร์บอนและเป็นที่ยอมรับจากทั่วโลก ตัวอย่าง องค์กรที่มีพลาสติกฟุตพริ้นท์ 600 ตันจะต้องได้รับเครดิต 600 คะแนนเพื่อชดเชยการใช้พลาสติกในปีดังกล่าว
ปริมาณพลาสติกและสเกลของการดำเนินงานจะขึ้นอยู่กับพื้นที่ในการดำเนินงาน เช่น บนเกาะลิบง ซึ่งยังไม่มีระบบการจัดการขยะที่ชัดเจน Second Life จึงได้ร่วมมือกับองค์กร อาทิ องค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) และองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของเยอรมัน (GIZ) เพื่อจัดตั้งโครงสร้างพื้นฐานการจัดการขยะเพื่อรีไซเคิลขยะพลาสติกที่ถูกทิ้งอย่างกระจัดกระจายอยู่ในชุมชน โดยโปรแกรมดังกล่าวยังได้สร้างรายได้เสริมให้แก่ผู้คนชุมชนอีกด้วย
โครงการชดเชยการใช้ขยะพลาสติกมีหัวใจสำคัญอยู่ที่การเก็บขยะในพื้นที่ มักไม่มีระบบในการจัดการขยะ Second Life จึงไม่ดำเนินงานในพื้นที่ของเมืองใหญ่หรือร่วมกับโรงแรมห้าดาวซึ่งมีระบบการจัดการขยะที่แข็งแกร่งอยู่แล้ว แต่จะมุ่งเน้นผืนน้ำทะเลรอบๆเกาะ หรือในชุมชนของเกาะห่างไกลที่เปี่ยมไปด้วยความหลากหลายทางชีวภาพแต่ยังขาดแคลนระบบการจัดการขยะ โดยเฉพาะพื้นที่ที่การทิ้งของเสียสู่ธรรมชาติอาจเป็นอันตรายต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม สนใจติดตามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการรีไซเคิลขยะและลดพลาสติกฟุตปริ้นท์ ได้ที่ https://secondlife.earth/