พลังงานชุมชนวิถีใหม่

พลังงานชุมชนวิถีใหม่ เป็นการยำใหญ่นโยบายและ แนวคิดของภาครัฐมารวมกับแนวคิดภาคเอกชน และวิสาหกิจ ชุมชน ภายใต้แนวคิด “Energy for All – พลังงานของทุกคน” ดังนั้นวันนี้พลังงานชุมชนจึงไม่ใช่แค่เตาอั่งโล่ไฮเทค เนื่องจาก ชุมชนมีการพัฒนาความรู้ ความสามารถมากขึ้น จึงต้องการผลิตพลังงานด้วยเทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยมี การถ่ายทอดเทคโนโลยีและฝึกอบรมเพื่อให้เกิดทีมช่างชุมชน ดูแลเครื่องจักรอุปกรณ์ที่ภาครัฐให้การสนับสนุนตลอดอายุการใช้งาน เป้าหมายพลังงานชุมชนตามแนวคิด Energy for All มุ่งเน้นให้ชุมชนสร้างพลังงานหมุนเวียน โดยใช้วัตถุดิบหรือของเสีย ของเหลือใช้ในชุมชนนั้นๆ เพื่อความยั่งยืน ทั้งนี้รวมถึงพลังงานจากแสงอาทิตย์เชื้อเพลิงพลังงานที่ไม่มีต้นทุน

มีหลายๆ เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพและชุมชนสามารถใช้งานและซ่อมบำรุงได้เอง เช่น เทคโนโลยี Gasification, Biogas, Biodiesel ชุมชน และการสูบน้ำด้วยพลังงานเซลล์แสงอาทิตย์ รวมทั้งระบบกักเก็บพลังงาน วันนี้ผู้เขียนอยากจะแนะนำเทคโนโลยีที่เก่าแก่ที่ขาดการพัฒนาในประเทศไทย ถึงแม้จะมีผลงานวิจัยมากมายในมหาวิทยาลัย นั่นคือ Organic Rankine Cycle : ORC

เทคโนโลยีวัฏจักรแรงคินสารอินทรีย์ (Organic Rankine Cycle : ORC) สามารถผลิตไฟฟ้าจากแหล่งความร้อนอุณหภูมิต่ำหรือความร้อนทิ้งได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้สารอินทรีย์ที่มีมวลโมเลกุลสูง ที่มีจุดเดือดต่ำกว่าน้ำเป็นสารทำงาน (Working Fluid) จึงเป็นเทคโนโลยีผลิตไฟฟ้าทางเลือกที่อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้เชื้อเพลิงและ ลดมลภาวะได้ เหมาะสำหรับการผลิตไฟฟ้าจากความร้อนทิ้งในโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ และ การผลิตไฟฟ้าด้วยเชื้อเพลิงทางเลือก เช่น ความร้อนทิ้งจากปล่องไอเสียและจากเครื่องยนต์ การใช้เชื้อเพลิงชีวมวลหรือเชื้อเพลิงขยะ (RDF) การใช้พลังงานแสงอาทิตย์หรือน้ำพุร้อนเป็น แหล่งความร้อน เป็นต้น

โลกของเราต้องการพลังงานมา สนับสนุนเพื่อพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของประชากรที่มีจำนวนเพิ่มขึ้น การจัดหาพลังงาน ที่จำเป็นให้แก่ประชากร จึงต้องส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุดกับโลกของเรา และตระหนักถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ดังนั้นการพัฒนาและใช้พลังงานหมุนเวียน จึงเป็นวิถีใหม่ของการใช้พลังงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พลังงานชุมชนที่ใช้ของเหลือใช้จาก ภาคเกษตรกรรมมาใช้ผลิตพลังงาน และ รูปแบบที่เหมาะสมกับการใช้พลังงานทดแทนแบบครัวเรือนก็คือ 1. ทันสมัย 2. ใช้เชื้อเพลิงท้องถิ่น 3. มีเทคโนโลยีที่เหมาะสม 4. เป็นมิตร ต่อสิ่งแวดล้อม 5. รัฐอุดหนุนโครงการนำร่อง

Energy for All สอดคล้องกับพลังงานชุมชนวิถีใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแนวคิดของโรงไฟฟ้าชุมชน ที่ให้ชุมชนแต่ละครัวเรือน มีส่วนได้ (Stakeholder) ไม่ใช่แค่มีส่วนร่วมเหมือนในอดีต และท่านทราบไหมว่า นี่คือวิถีใหม่ของพลังงานหมุนเวียนหรือพลังงานทดแทนของเมืองไทยในอนาคต ไม่ว่าจะสร้างโรงไฟฟ้า VSPP หรือ SPP จากเชื้อเพลิงใด ก็ตาม ชุมชนรอบโรงไฟฟ้าควรจะมีส่วนได้โดยตรงจากค่าขายไฟฟ้าอย่างเป็นธรรม จะมากน้อยเท่าใดคงต้องร่วมกันคิด วันนี้พลังงานไม่ได้เป็นของใครคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นของทุกคน Energy for All

Source: นิตยสาร Green Network ฉบับที่ 99 พฤษภาคม-มิถุนายน 2563 คอลัมน์ Energy โดย พิชัย ถิ่นสันติสุข